Chắc chắn rằng cầu thang là một phần không thể thiếu trong kiến trúc của mọi công trình, từ những ngôi nhà phố hiện đại, biệt thự sang trọng đến các khu chung cư cao cấp. Đối với những ngôi nhà từ 3 tầng trở lên, cầu thang không chỉ đơn thuần là phương tiện di chuyển mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc điều hòa không khí và ánh sáng tự nhiên. Thiết kế cầu thang không chỉ liên quan đến yếu tố an toàn cho mọi thành viên trong gia đình mà còn ảnh hưởng đến tính thẩm mỹ và bố cục tổng thể của không gian sống. 

Với nhiều năm kinh nghiệm trong lĩnh vực thiết kế và xây dựng, TTCOM xin chia sẻ những bí quyết quý báu về cách thiết kế cầu thang bộ cho nhà ở, nhằm giúp bạn có được giải pháp xây dựng hợp lý, tối ưu hóa không gian và tạo ra một nơi sống thoải mái, tiện nghi.

Cầu thang phải đảm bảo an toàn cho người sử dụng

Lưu ý đầu tiên trong việc thiết kế cầu thang để đảm bảo an toàn cho người sử dụng là chiều cao của bậc thang cũng như chiều rộng cầu thang phải theo đúng tiêu chuẩn thiết kế.

Theo tiêu chuẩn áp dụng cho nhà của người Việt Nam, thì độ rộng trung bình của cầu thang thường được bố trí là từ 75cm đến 120 cm và chiều cao của cả cầu thang là 16cm đến 19cm. Một trong những điều cần tránh khi làm cầu thang là đối với các bậc thang thì độ rộng trung bình của một bậc là 24cm đến 27 cm.

Đối với những công trình cao cấp hoặc biệt thự thì độ rộng của cầu thang có thể từ 1,5m trở lên. Với kích thước tiêu chuẩn đó, cầu thang sẽ không bị dốc và hẹp, người đi lại sẽ thong thả, không bị mất sức. Chiều cao của lan can được tính từ trung tâm của mặt bậc thang đến mặt trên của tay vịn, kích thước chuẩn khoảng 90cm.

Cầu thang phải có chiếu nghỉ phù hợp

Chiếu nghỉ cầu thang (theo đúng như tên gọi của nó) là nơi nghỉ chân tạm thời khi đang đi cầu thang. Trong thiết kế kiến trúc, chiều rộng của chiếu nghỉ không được nhỏ hơn chiều rộng của thân thang, đồng thời phải hợp lý, thuận tiện cho việc đi lại.

Chiếu nghỉ thường được bố trí ở khoảng giữa của số bậc tức là khoảng bậc thứ 13 đến 15. Khoảng trống này tạo cho người đi lại có cảm giác thoải mái và cũng phù hợp với tiêu chuẩn thiết kế cầu thang. Đối với những cầu thang dành cho nhà có diện tích nhỏ bạn có thể tùy chỉnh vị trí của chiếu nghỉ cho phù hợp, nhưng lưu ý nên đặt chiếu nghỉ ở những bậc lẻ.

Cầu thang phải đảm bảo kích thướt phù hợp 

Cụ thể, kích thước thang hợp lý trong kiến trúc dân dụng: chiều cao bậc từ 150 mm, độ rộng bậc từ 240 – 300 mm. Thông thường kích thước này khó lòng đạt được. Chiều cao từ 150 – 170 mm, độ rộng tối thiểu phải đạt được là 270 mm là hợp lí. Bề rộng vế thang từ 800 – 1200mm. Tay vịn cầu thang cao từ 850 – 900mm tính từ mặt bậc lên vị trí tay vịn tương ứng trên mặt bậc sẽ đảm bảo an toàn nhất và vừa tầm tay sử dụng.

Bề rộng chiếu nghỉ nên lấy bằng hoặc lớn hơn bề rộng vế. Để thang để bước lên không bị hẫng hụt thì bậc thang của một vế thang phải là số lẻ. Nếu thang cuốn, thang liền bản thì bậc cuối cùng cũng phái là số lẻ.

Cùng với các lưu ý trên thì lưu ý để tiết kiệm không gian cũng là điều rất quan trọng. Để tiết kiệm cho nhà ống nhỏ hẹp, bạn nên thiết kế những chiếc cầu thang nhỏ gọn theo dạng góc hoặc xoắn ốc để tiết kiệm tối đa diện tích sàn. Để tiết kiệm diện tích, phần không gian dưới gầm cầu thang cũng có thể được tận dụng để kê kệ tủ, giá sách,… giúp tiết kiệm diện tích tối đa cho không gian sống của bạn.

Ngoài ra, trong kiến trúc nhà ở hiện đại, kiến trúc sư thường thiết kế cầu thang kết hợp cùng giếng trời giúp cầu thang thêm thông thoáng, rộng rãi và sáng sủa hơn,… Điều này không chỉ giúp làm đẹp thêm ngôi nhà mà còn khiến khí lưu thông từ tầng một lên các tầng trên trong nhà được thông suốt. Kết hợp giếng trời và cầu thang.

Cầu thang phải đảm bảo tính thẩm mỹ

Đa số các gia đình thường sử dụng gầm cầu thang làm nhà vệ sinh, nơi chứa đồ, đặt giá sách, kệ tivi,… để tận dụng hết khoảng gian thường được coi là không gian chết này. Tuy nhiên, bạn hoàn toàn có thể biến khoảng không gian này thành một điểm nhấn thú vị trong nhà. Một vườn khô nhỏ xinh trải sỏi trắng kết hợp với những bát hoa nhỏ sẽ khiến khu vực gầm cầu thang của nhà bạn thêm sinh động và tràn đầy sức sống.

Cũng với cách trang trí như khu vườn khô nhỏ xinh này nhưng bạn có thể bố trí những bát hoa hoặc chậu cây nhỏ, những con giống bằng sành, sứ, gỗ,… theo dọc lối lên của mỗi bậc cầu thang, làm tôn thêm nét duyên dáng của những đường cong trên chiếc cầu thang của gia đình. Tuy nhiên một trong những điều cần tránh khi làm cầu thang kết hợp việc trang trí đó là tránh đặt những cây xanh không hợp phong thủy.

Việc tận dụng nhiều nguồn sáng cho cầu thang là rất cần thiết bởi đây là lối đi lại có kết cấu đặc thù không bằng phẳng, bao gồm nhiều bậc. Do đó, phải thiết kế đủ sáng để đảm bảo an toàn cho người di chuyển. Nên có đèn cầu thang để đi lại ban đêm. Tuy cầu thang phải có ánh sáng nhưng nếu sáng quá sẽ bị chói. Muốn cầu thang thông thoáng và có ánh sáng tự nhiên thì cầu thang nên làm nhiều cửa chớp hoặc lỗ hoa.

Xem thêm: 

• THIẾT KẾ CẦU THANG SAO CHO CHUẨN PHONG THỦY - PHÚC LỘC ĐẦY NHÀ

• CÓ NÊN MUA BẢN VẼ THIẾT KẾ CÓ SẴN KHI XÂY NHÀ HAY KHÔNG?

Cầu thang phải đảm bảo kết cấu chuẩn xác

Về kết cấu cầu thang bộ, khi thiết kết thân thang bê tông cốt thép thường có chiều dài lớn hơn chiều rộng nhiều lần, thân thang có dầm làm việc như bản chịu lực theo một phương. Để chống mômen có thể làm thân thang xoay tự do, phải bẻ cốt thép ngang (cách 1 bẻ 1) lên phía trên bản thân thang. Bản thân thang phải cắm vào tường > 100 mm.